De definitie uit de regels voor werkplekken beschrijft valbeveiliging als volgt:

Een onvermijdelijk effectief apparaat dat een val voorkomt, zelfs zonder de bewuste betrokkenheid van de medewerkers.

Over het algemeen beschrijft het woord zelf de functie heel goed. Valbeveiliging is de bescherming tegen vallen van hoogtes die gevaarlijk kunnen zijn. De werknemers moeten worden beschermd. Ongeacht de werkhoogte is valbeveiliging altijd belangrijk bij het werken op hoogtes die gevaarlijk kunnen zijn bij een val. Het maakt niet uit of het daken, ramen of balkons zijn.

Valbeveiligingssystemen verschillen in 2 verschillende vormen. Secundaire en primaire valbeveiliging.

De classificaties zijn onder te verdelen in 2 categorieën:

• Primaire valbeveiliging

Primaire valbeveiliging verwijst naar veiligheidsvoorzieningen die vallen in de verschillende gebieden voorkomen. Dit zijn bijvoorbeeld balustrades op platte daken of andere gevaarlijke gebieden. Dit type valbeveiliging moet veel mensen zo goed mogelijk beschermen en in de eerste plaats voorkomen dat ze gevaarlijke gebieden betreden.

• Secundaire valbeveiliging

Secundaire valbeveiliging daarentegen is ontworpen om de val bij een val te onderscheppen en zo letsel aan personen of materiële schade te voorkomen. Bij deze vorm van valbeveiliging worden vooral veiligheidssystemen toegepast voor de betreffende personen of materialen. Dit zijn onder andere veiligheidssystemen met behulp van veiligheidstouwen of vaste punten die met een touw verbonden zijn en zo de val kunnen opvangen.

Valbeveiliging is nodig wanneer werknemers werken op hoogtes waarbij vallen gevaarlijke gevolgen kan hebben. Er is een veelvoud aan werkzaamheden, veelal onderhoudswerkzaamheden waarbij valbeveiliging nodig is. Vooral werkzaamheden op platte daken, balkons of ramen op grote hoogte behoren tot dit soort werkzaamheden.

Wanneer valbeveiliging precies wettelijk verplicht is, hangt van veel factoren af en is niet over de hele linie te beantwoorden. Op veel gebieden is er aparte regelgeving, die weer van verschillende factoren afhankelijk is. De hoogteregelingen verschillen en zijn niet vast en nauwkeurig gedefinieerd.

Over het algemeen moet valbeveiliging aanwezig zijn ongeacht de hoogte indien:

• Er wordt gewerkt op en boven het water.
• Er wordt aan en over andere vloeibare stoffen gewerkt.

Daarnaast schrijft de regelgeving hoogte-informatie voor zoals:

• Bij muuropeningen of open trappenhuizen, vanaf een hoogte van 1 meter.
• In alle overige ruimtes vanaf een werkhoogte van 2 meter.

Zoals reeds vermeld zijn de hoogtevoorschriften niet vastgelegd, maar kunnen ook door andere factoren worden beïnvloed. Factoren die van invloed kunnen zijn op de behoefte aan valbeveiliging zijn onder meer:

• het hoogteverschil
• de afstand tot de rand van de val
• de aard van de ondergrond
• hoeveel mensen moeten worden beschermd?
• de grond onder de rand van de val

De noodzaak van valbeveiliging is in de eerste plaats het voorkomen van ernstige vallen met gevaarlijke en ernstige gevolgen voor werknemers. Juist daarom zijn valbeveiligingssystemen op veel gebieden ook wettelijk verplicht.

Een calamiteit is echter niet de enige noodzaak voor valbeveiliging, want werken op grote hoogte kan zeer belastend zijn voor de werknemers. Met de afgrond achter in je nek is het moeilijk om je op het eigenlijke werk te concentreren en dit gewetensvol en snel te kunnen doen. Valbeveiligingssystemen zijn ook zeer nuttig voor het welzijn, het stressniveau en goed, kwalitatief werk, zodat werknemers zich kunnen concentreren op hun werk, omdat het valbeveiligingssysteem een gevoel van veiligheid geeft en geen overmatige stress veroorzaakt.

Voor veilig en stressvrij werken is niet alleen de installatie belangrijk, maar ook het constante onderhoud en controle van de valbeveiliging, zodat de volledige functionaliteit te allen tijde kan worden gegarandeerd.

Om het beste en hoogste niveau van veiligheid te kunnen garanderen, is het vooral belangrijk om bij het plannen van een valbeveiligingssysteem rekening te houden met de verschillende functies en diensten van de valbeveiligingssystemen. Omdat de verschillende valbeveiligingssystemen verschillende diensten en functies hebben en moeten worden afgestemd op de respectievelijke locaties en omstandigheden voor het beste niveau van arbeidsveiligheid.

Om tot de beste valbeveiliging te komen, is het belangrijk om tijdens de planningsfase enkele elementaire vragen te behandelen.

• Is het mogelijk om algemene valbeveiliging op te zetten of is de werkruimte zo ingericht dat er individuele valbeveiliging moet worden aangebracht?
• Individuele bescherming kan in 2 categorieën, als bevestigingssysteem of als valbeveiliging. Het is belangrijk om goed naar de omstandigheden te kijken en op basis van de omstandigheden de optimale variant te selecteren om voor de beste bescherming te zorgen.
• De omstandigheden ter plaatse bepalen welke systemen gebruikt kunnen worden of dat er valbeveiligingen zijn die vanwege de omstandigheden niet gebruikt kunnen worden. Want de verschillende systemen stellen ook andere eisen.

Om tot de beste valbeveiliging te komen loont het om professionals bij de planning te betrekken, zij kunnen de optimale samenstelling van de verschillende systemen bepalen en zo zorgen voor de beste valbeveiliging.

Er zijn speciale afdichtingen en specificaties die wettelijk verplicht zijn voor de kwaliteit en veiligheid die de verschillende valbeveiligingssystemen moeten hebben. Zorg ervoor dat de verschillende valbeveiligingssystemen voldoen aan deze richtlijnen:

• Ankerinrichtingen die in Duitsland mogen worden gebruikt, moeten het zegel hebben AE functie. Dit keurmerk wordt toegekend door het Duitse Instituut voor Bouwtechniek. Dit zegel zorgt ervoor dat aan alle belangrijke veiligheidsrichtlijnen is voldaan.
• Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn onderworpen aan de verschillende DIN-normen die ervoor zorgen dat de minimale kwaliteit in acht is genomen. Relevante DIN-normen op dit gebied zijn voornamelijk DIN EN354: 2010 en DIN EN 795: 1996.

Alleen goedgekeurde valbeveiligingen mogen worden gebruikt en bieden voldoende bescherming in geval van nood. Het is vooral belangrijk om de valbeveiliging aan te passen aan het betreffende gebied.